Ponownie rozmawiali na najwyższym szczeblu o Polakach w Niemczech i o Niemcach w Polsce. 26 lutego 2015 r. w Warszawie odbyły się polsko-niemieckie rozmowy Okrągłego Stołu, poświęcone sytuacji Polonii i Polaków w Niemczech oraz mniejszości niemieckiej w Polsce. Zostały one zapoczątkowane w 2010 roku, a ich celem jest doprowadzenie do pełnej realizacji polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy.
Obradom, z udziałem przedstawicieli organizacji polonijnych Konwentu Organizacji Polskich i Związku Polaków w Niemczech oraz mniejszości niemieckiej w Polsce, przewodniczyli Minister Administracji i Cyfryzacji Andrzej Halicki oraz sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Niemiec Günter Krings. Ministerstwo Spraw Zagranicznych reprezentowane było przez podsekretarz stanu Henrykę Mościcką-Dendys.
Jak dowiedziało się Forum Polonijne z ramienia ZPwN spod znaku Rodła w rozmowach udział wzięli Prezes Jozef Malinowski i Wiceprezes Anna Wawrzyszko.
Kierunek dobry, ale co dalej?
Pierwsze oceny warszawskiego spotkania są pozytywne, co znalazło wyraz we wspólnym oświadczeniu. Obie delegacje zgodziły się na kontynuowanie prac nad tematami, w których postępy są mniej zaawansowane i słabo widoczne. Należą do nich po stronie polonijnej wdrażanie Strategii nauczania języka polskiego, jako ojczystego w Niemczech oraz przygotowanie do remontu Domu Polskiego w Bochum, który będzie docelową siedzibą Centrum Dokumentacji Kultury i Historii Polaków w Niemczech. Nawet obecny podczas rozmów sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Władysław Bartoszewski podkreślając znaczenie i osiągnięcia Okrągłego Stołu, zaapelował o większą dynamikę dyskusji nad priorytetami w odniesieniu do postulatów Polonii i Polaków w Niemczech.
Pozytywna ocena dotychczasowych rezultatów Okrągłego Stołu.
Podczas posiedzenia plenarnego Okrągłego Stołu w sprawie wspierania obywateli niemieckich polskiego pochodzenia i Polaków w Niemczech oraz niemieckiej mniejszości w Polsce zebrani dnia 26 lutego 2015 r. w Warszawie przedstawiciele obu rządów oraz partnerów społecznych dokonali podsumowania realizacji zobowiązań, zawartych we Wspólnym Oświadczeniu, podpisanym dnia 12 czerwca 2011 r.
Kilka dotychczasowych projektów dotyczących Polonii w Niemczech wynikających z procesu Okrągłego Stołu zostało ocenionych pozytywnie. Należą do nich m.in.:
1. Inauguracja działalności Centrum Dokumentacji Kultury i Historii Polaków w Niemczech „Porta Polonica”, które przygotowało multimedialny „Atlas miejsc pamięci”;
2. Utworzenie Biura Polonii w Berlinie oraz dwujęzycznego portalu internetowego „Polonia Viva”, prezentującego wydarzenia ważne dla polskiej społeczności w Niemczech;
3. Powołanie pełnomocników do spraw współpracy z obywatelami niemieckimi polskiego pochodzenia i Polakami w Niemczech we wszystkich krajach związkowych;
4. Kontynuację wspierania projektów dotyczących polskiej kultury i historii w Niemczech.
Wśród projektów adresowanych do mniejszości niemieckiej w Polsce na uwagę zasługują:
1. Zorganizowanie międzynarodowej konferencji naukowej Władze komunistyczne wobec ludności niemieckiej w Polsce 1945 – 1989;
2. Przyznanie dotacji dla Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej w Gliwicach w związku z zobowiązaniem do utworzenia, w ramach organizacji mniejszości niemieckiej komórki, która działając na bazie naukowej podejmie i będzie koordynowała badania dotyczące mniejszości niemieckiej, jej historii i dziedzictwa kulturowego;
3.Powołanie pełnomocników wojewodów do spraw mniejszości narodowych i etnicznych we wszystkich województwach;
4. Zwiększenie wysokości dotacji podmiotowych dla organizacji mniejszości niemieckiej, a w szczególności dla Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej w Gliwicach;
Podczas posiedzenia przedyskutowano także stan realizacji punktów Wspólnego Oświadczenia, które wymagają dalszych działań. Przypadająca w 2016 r. 25. rocznica polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy będzie dobrym punktem odniesienia dla podsumowania działań w ramach Okrągłego Stołu.
To jest najważniejsze.
W rozmowie z Forum Polonijnym Józef Malinowski stwierdził, że ZPwN szczególną uwagę kładzie na pilne zapewnienie Śródków finansowych na adaptacje i renowacje budynku Domu Polskiego w Bochum w celu pełnego wykonania projektu Centrum Dokumentacji Kultury i Historii Polaków w Niemczech „PORTA POLONICA”. W tej chwili centrum, które mieści się w pomieszczeniach zastępczych muzeum przemysłowego. „Ten problem powinien być załatwiony jeszcze przed 25-tą rocznicą Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy, która przypada na rok 2016” – stwierdził Malinowski, dodając, że Polonia niemiecka z zadowoleniem przyjęła rehabilitację przez niemiecki parlament pomordowanych podczas II-ej wojny światowej członków mniejszości polskiej w Niemczech.
Co dalej ze statusem „polskiej mniejszości”?
Zdaniem Malinowskiego – Istnieje potrzeba, żeby zakończyć rozliczenia z przeszłością i wyjaśnić status prawny tych obywateli niemieckich pochodzenia polskiego, którzy są potomkami członków mniejszości polskiej w Niemczech z okresu przed 1940 rokiem oraz wyjaśnienia stanu prawnego skonfiskowanego bezprawnie przez władze III Rzeszy mienia mniejszości polskiej w Niemczech. Związek Polaków w Niemczech spod znaku Rodła w punktach przedstawił nam najważniejsze cele:
1. Oczekujemy, że powstanie polsko – niemiecka komisja złożona z historyków i prawników, która zajmie się wyjaśnieniem tych problemów. Tym bardziej, że sąd berliński apeluje do rządu federalnego i Związku Polaków w Niemczech o podjęcie postępowania mediacyjnego, zgodnego z niemieckim kodeksem postępowania cywilnego.
2. Należy uczcić pomordowanych Polaków utworzeniem miejsca pamięci w Berlinie. Polonia niemiecka dziękuje ministrowi Bartoszewskiemu za tą inicjatywę. Jesteśmy przekonani, że celowym byłoby utworzenie żywego pomnika w Berlinie, miejsca spotkań Polaków i Niemców.”
Pozytywnie należy ocenić fakt, ze za dwa miesiące odbędzie się robocze spotkanie uczestników OS w Berlinie, gdzie powołane zostaną odpowiednie Komisje Robocze, których zadaniem będzie ustalenie konkretnych działań i przedsięwzięć w celu pełnej realizacji dotychczas podjętych i tych jeszcze otwartych ustaleń i zobowiązań.
Należy być wyjątkowo ostrożnym …..
Wszyscy cieszymy się z trwających rozmów na temat sytuacji Polaków w Niemczech i Niemców w Polsce, ale nie możemy zapomnieć, że już minęło pięć lat od pierwszej podobnej próby, z której jednak prawie nic nie wyszło. To, co udało się osiągnąć nawet optymiści nie mogą nazwać pełnym sukcesem. Nie chcemy zapeszać, ale ostrzegamy przed Hura-Optymizmem. Mamy sprawy do załatwienia, więc ich pilnujmy i już wkrótce zobaczymy, czy obydwa rządy i polski i niemiecki zaczną działać … a nie tylko obiecywać. Wszyscy mamy dobre chęci, ale czy wszystkim wystarczy energii do działania? Szczególnie Polonia trzyma kciuki, aby się udało, bowiem nie przypominamy, że ciągle mamy do czynienia z brakiem symetrii w traktowaniu Polaków w Niemczech i Niemców w Polsce, na niekorzyść tej pierwszej.
Waldemar Maszewski. (www.polonia-viva.eu)
